Taal / Langue / Language

De Cistercienzer Orde
Negen eeuwen geleden bouwden de cisterciënzers hun eerste abdijen. Het waren bouwtechnisch gezien, zeker in die tijd, absolute meesterwerken. De cisterciënzers leefden ascetisch en dat was in die tijd voor ridders haast even aantrekkelijk als deelname aan de kruistochten. Onder de bezielende leiding van Bernardus van Clairveaux werden vanuit Frankrijk overal in Europa honderden nieuwe kloosters gesticht. 

Hoewel het bidden en zingen voor God min of meer als 'core-business' van de cisterciënzers moet worden beschouwd en ze om die reden een teruggetrokken levensstijl kenden, drukten ze overal waar een klooster was gevestigd hun stempel op de omgeving. Ze hebben dijken en sluizen gebouwd, overzeese handel gedreven, tal van gronden aangekocht, voor tal van burgers de oudedagvoorziening verzorgd en steeds nieuwe kloosters en uithoven gesticht. In tijden van grote overstromingen en van gewelddadige confrontaties, zorgden de monniken van Klaarkamp samen met de grietmannen voor een stabiel bestuur. De cisterciënzer abdijen waren monumenten in het landschap door hun omvang en bouwtechniek. De cisterciënzers kenden een strikte scheiding tussen de koormonniken en de lekenbroeders, de 'oratores' versus de 'laboratores'. Het klooster was verdeeld in een gedeelte voor de koormonniken en een deel voor de lekenbroeders. Deze laatste groep, die veruit in de meerderheid was, had bijvoorbeeld geen toegang tot het kloosterhof.
De koormonniken droegen een wit habijt met een zwart scapulier of schouderkleed. Tijdens de koordienst droegen ze een witte hoofdkap. Dag en nacht zongen ze in onafgebroken koordiensten Gods lof. De lekenbroeders moesten het met een grijze uitvoering doen. Daarom werden ze de 'skiere mûntsen' werden genoemd, de schiere of grijze monniken.

 

Bernardus van Clairveaux (1120-1153)

De cisterciënzers moesten vooral in hun beginperiode niets hebben van beelden of muurschilderingen. Hun oprichter Bernardus van Clairveaux verzette zich er tegen dat het goud in de kerken schitterde terwijl de armen in diepe ellende moesten leven. Hij wilde terug naar eenvoud en vroomheid. Het was hem een doorn in het oog dat de door Benedictus opgestelde kloosterregels in veel benedictijner klooster danig waren vervlakt. Bernardus van Clairvaux was een zeer invloedrijke middeleeuwse geestelijke, ongetwijfeld mede door zijn welbespraaktheid, zijn overwicht en organisatietalent en zijn fanatieke streven om de geloofwaardigheid en macht van de kerk te bevorderen door zuiverheid, onbaatzuchtigheid en nederigheid te betrachten. Als Bourgondische edelman trad hij met een groot aantal mannelijke familieleden in 1112 toe tot de dan noodlijdende orde van de cisterciënzers die in Citeaux hun moederklooster hadden.
Bernardus werd abt van Clairvaux toen hij 24 jaar oud was. Hij was intelligent en hij wist pijlsnel hoog in de kerkhiërarchie op te klimmen. Vanaf die positie gaf hij belangrijke steun aan de 'Ridders van de Tempel', ook wel de ridders van de heilige graal, tempelridders of tempeliers genoemd. Deze gezworen verdedigers van het Heilige Land kwamen volgens een legende voort uit afstammelingen van Jezus, de zogenaamde Rex Deus. De tempeliers waren goed getrainde monnikenridders die de geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid hadden afgelegd. Hun orde groeide uit tot een machtige organisatie, niet alleen in religieus en cultureel opzicht maar ook dankzij aanzienlijke donaties op militair en financieel-economisch gebied. Vele grote bouwprojecten zijn het werk geweest van de tempeliers. Hun kerken en kastelen getuigden van een bijzondere architectonische kunde. De cisterciënzer orde had hier ook profijt van. Nog tijdens het leven van Bernardus stichtte de orde driehonderd nieuwe abdijen, waaronder die van Klaarkamp.

Bernardus zweepte in het midden van de twaalfde eeuw de Westeuropese gelovigen op tot de kruisvaart. Zijn volgelingen, koningen, ridders, geestelijken en gewone mensen waren onder invloed van de christelijke retoriek zo enthousiast geworden dat men op drie fronten tegelijk ten strijde trok: in het Heilige Land, in Spanje en Portugal en in het Duitse Rijk ten oosten van de Elbe. Gedurende vele jaren werden expedities opgezet die tot een grote 'clash' hebben geleid tussen de arabische wereld en de westerse cultuur.
Het woord 'Clairvaux' is afgeleid van 'Clara Vallis' dat 'het lichte dal' betekent. Het woord 'Klaarkamp' is afgeleid van 'Clarus Campus' dat 'het lichte veld' betekent.

 

Benedictus (480-547)

De kloosterlingen leefden volgens de leefregels van Benedictus van Nursia. Deze kerkvader stelde de zogenaamde 'Regel' op die door de eeuwen heen de onbetwiste leidraad is gebleven voor het kloosterleven. De Regel is een nog steeds zeer toegankelijke tekst waarin heel systematisch alle aspecten van het leven binnen de kloostermuren aan de orde komen. De monnik moet beloven trouw te zijn aan zijn klooster, in kuisheid te leven, gehoorzaam te zijn en afstand doen van alle bezittingen.